Μάρτης αποκαλείται το
έθιμο στο οποίο ένα φτιαγμένο από κόκκινο και άσπρο σχοινάκι ή κλωστές που
έχουν στριφτεί ή πλεχτεί, βραχιόλι φοριέται την 1η Μαρτίου στην Ελλάδα,
τη Βουλγαρία
(Μάρτενιτσα),
τη Ρουμανία (Μαρτσισόρ),
την ΠΓΔΜ (Μάρτινκα),
την Αλβανία (Βερόρε)
και την Μολδαβία
(Μαρτσισόρ).
Ο Μάρτης ή Μαρτιά είναι
ένα παμπάλαιο έθιμο, με βαλκανική διασπορά. Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του
στην Αρχαία Ελλάδα, και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια. Οι μύστες των
Ελευσίνιων Μυστηρίων έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το
αριστερό τους πόδι.
Από τη 1η ως τις 31 του
Μάρτη, τα παιδιά φορούν στον καρπό του χεριού τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο
από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον Μάρτη ή Μαρτιά.
Σύμφωνα με τη λαϊκή
παράδοση, ο Μάρτης προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της
Άνοιξης, για να μην καούν. Τον φτιάχνουν την τελευταία μέρα του Φλεβάρη και τον
φορούν την πρώτη μέρα του Μάρτη, πριν βγουν από το σπίτι.
Σύμφωνα με την παράδοση,
στο τέλος του μήνα το βραχιολάκι αυτό το αφήνουμε σε μια τριανταφυλλιά, για να
αποκτήσουμε "κόκκινα μάγουλα" όπως το τριαντάφυλλο και για να το
βρουν τα χελιδόνια να χτίσουν τη φωλιά
τους.
Με αφορμή το συμμαθητή
μας από τη Βουλγαρία βρήκα και τα εξής...
Τηρώντας παραδόσεις και
έθιμα αιώνων, οι Βούλγαροι, την πρώτη ημέρα του Μάρτη, φορούν στο πέτο τους
στολίδια φτιαγμένα από άσπρες και κόκκινες κλωστές που αποκαλούνται Μάρτενιτσα.
Σε ορισμένες περιοχές
της Βουλγαρίας, οι κάτοικοι τοποθετούν έξω από τα σπίτια τους ένα κομμάτι
κόκκινου υφάσματος για να μην τους «κάψει η γιαγιά Μάρτα» (Μπάμπα Μάρτα, στα
βουλγαρικά), που είναι η θηλυκή προσωποποίηση του μήνα Μάρτη. Η Μάρτενιτσα
λειτουργεί στη συνείδηση του βουλγαρικού λαού σαν φυλαχτό, το οποίο μάλιστα
είθισται να προσφέρεται ως δώρο μεταξύ των μελών της οικογένειας, συνοδευόμενο
από ευχές για υγεία και ευημερία.
Πληροφορίες από τη Wikipedia
